Διαβούλευση για τη Στρατηγική ΒΑΑ Μητροπολιτικών Χώρων Πρασίνου
Η «Νέα Μητροπολιτική Αττική Α.Ε.», στο πλαίσιο προετοιμασίας της υποβολής Στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ) για τους Μητροπολιτικούς Χώρους Πρασίνου αρμοδιότητας Περιφέρειας Αττικής, υλοποιεί διαβούλευση με κοινωνικούς εταίρους, δημοτικές και περιφερειακές αρχές.
Οι πόλεις του 21ου αιώνα αντιμετωπίζουν σύνθετες προκλήσεις που αφορούν το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής και την κλιματική αλλαγή. Η ανεξέλεγκτη δόμηση των προηγούμενων δεκαετιών και ο ελλιπής πολεοδομικός σχεδιασμός οδήγησαν σε σημαντική μείωση των χώρων πρασίνου, επιβαρύνοντας τις συνθήκες διαβίωσης και περιορίζοντας τις δυνατότητες αστικής αναψυχής.
Στο πλαίσιο του Προγράμματος «Αττική 2021-2027», η Περιφέρεια Αττικής και η Νέα Μητροπολιτική Αττική Α.Ε. διαμορφώνουν μια ολοκληρωμένη Στρατηγική Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ) για τα τρία (3) μητροπολιτικά πάρκα της Αττικής. Η χωρική στρατηγική των Μητροπολιτικών Χώρων Πρασίνου Αττικής θα βασιστεί σε μία συνολική στρατηγική και μέσα από ένα σύνολο παρεμβάσεων στους χώρους, θα επιτρέψει την ποιοτική και λειτουργική αναβάθμιση των πάρκων, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των πολιτών και τις σύγχρονες προκλήσεις βιωσιμότητας.
Η Νέα Μητροπολιτική Αττική, χρησιμοποιώντας ως εργαλείο τη συμμετοχή των φορέων και της κοινωνίας των πολιτών, με στόχο την ενίσχυση του βαθμού εμπλοκής των πολιτών της Αττικής και τη διεύρυνση του αισθήματος «ιδιοκτησίας» των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων, προχωρά σε ανοικτή διαβούλευση που θα δώσει τη δυνατότητα της τοποθέτησης της κοινωνίας των πολιτών για τη συγκρότηση μίας ολοκληρωμένης στρατηγικής.
- Περιοχή Παρέμβασης - ΣΒΑΑ Πρασίνου
Η στρατηγική Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ) αφορά τους μητροπολιτικούς χώρους πρασίνου του πολεοδομικού συγκροτήματος του λεκανοπεδίου της Αθήνας στους οποίους η Περιφέρεια Αττικής έχει αρμοδιότητα ή συναρμοδιότητα, και ειδικότερα εντοπίζεται:
Η στρατηγική Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ) αφορά τους μητροπολιτικούς χώρους πρασίνου του πολεοδομικού συγκροτήματος του λεκανοπεδίου της Αθήνας στους οποίους η Περιφέρεια Αττικής έχει αρμοδιότητα ή συναρμοδιότητα, και ειδικότερα εντοπίζεται:
- στο σύμπλεγμα Πεδίο του Άρεως - Λόφος Φινόπουλου - Πλατεία Πρωτομαγιάς,
- στο Αττικό Άλσος και
- στο Μητροπολιτικό Πάρκο «Αντώνης Τρίτσης».
Η περιοχή επιρροής των χώρων παρέμβασης της στρατηγικής ΒΑΑ ορίζεται από τους Δήμους που γειτνιάζουν με τους εν λόγω χώρους πρασίνου, δηλαδή τους Δήμους:
- Αθηναίων
- Αγ. Αναργύρων – Καματερού
- Γαλατσίου
- Ιλίου
- Φιλοθέης – Ψυχικού
Η περιοχή επιρροής των χώρων παρέμβασης της στρατηγικής ΒΑΑ αναφέρεται σε εξαιρετικά πυκνοκατοικημένα τμήματα του λεκανοπεδίου με πληθυσμό που αντιστοιχεί στο 35% περίπου του πληθυσμού της Αττικής (βάσει στοιχείων απογραφής 2011).
- στο σύμπλεγμα Πεδίο του Άρεως - Λόφος Φινόπουλου - Πλατεία Πρωτομαγιάς,
- Συνοπτική Παρουσίαση Στρατηγικής
Βασικός στόχος της προτεινόμενης στρατηγικής ΟΧΕ-BAA (Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης - Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης) είναι η οργάνωση ενός δικτύου κοινοχρήστων χώρων πρασίνου υπερτοπικής εμβέλειας και Μητροπολιτικού χαρακτήρα που:
- θα εμπνέουν ασφάλεια και σεβασμό στους επισκέπτες τους,
- θα αποτελούν ελκυστικούς προορισμούς σε κατοίκους και επισκέπτες,
- θα διαχειρίζονται και θα προστατεύουν τους φυσικούς και άλλους πόρους με βάση τις αρχές της αειφορίας,
- θα δημιουργούν ευνοϊκές μικροκλιματικές συνθήκες εντός του αστικού ιστού,
- θα συνδέονται με την κοινωνία των πολιτών προωθώντας την συμμετοχή και την κοινωνική ένταξη τους,
- θα διασυνδέονται με τρόπο φυσικό ή/και άυλο, προβάλλοντας και αναδεικνύοντας τον Μητροπολιτικό τους χαρακτήρα,
- και θα καλύπτουν τις ανάγκες του πληθυσμού – χωρίς αποκλεισμούς –
στις περιοχές εξυπηρέτησής τους με τρόπο συνολικό και συντονισμένο, αποδοτικό και αποτελεσματικό, χρησιμοποιώντας προς το σκοπό αυτό τις νέες τεχνολογίες και την καινοτομία.
Όραμα της προτεινόμενης στρατηγικής χωρικής επένδυσης είναι η ανάπτυξη ενός δικτύου έξυπνων, βιώσιμων και φιλικών προς τους χρήστες χώρων πρασίνου, που επιτυγχάνουν οικονομική βιωσιμότητα, συνδέονται με τις ανάγκες της κοινωνίας και ενσωματώνονται στην καθημερινότητα των τοπικών κοινωνιών, ικανοποιούν και ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των επισκεπτών τους, αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων και αποτελούν προορισμούς και πόλους έλξης διακριτής ταυτότητας αλλά υπερτοπικής εμβέλειας και Μητροπολιτικού χαρακτήρα στην Αττική.
Άξονες Προτεραιότητας
Η προτεινόμενη στρατηγική ΟΧΕ-ΒΑΑ δομείται γύρω από τρεις (3) Άξονες Προτεραιότητας στο πλαίσιο των οποίων αναπτύσσονται οι σχετιζόμενες αναπτυξιακές δράσεις. Οι Άξονες Προτεραιότητας είναι οι ακόλουθοι:
- ΑΠ1 – Αειφορία και Ασφάλεια: στοχεύει στην ενίσχυση της προστασίας και ασφάλειας των Πάρκων και των επισκεπτών τους, στη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των Πάρκων, στην ενίσχυση της αειφόρου λειτουργίας και βιωσιμότητας τους, στην προώθηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας
- ΑΠ2 – Ελκυστικότητα και Εξωστρέφεια στην Κοινωνία: στοχεύει στη λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των υπαίθριων υποδομών, χώρων και εξοπλισμού των Πάρκων, στη ζωνοποίηση / χωροθέτηση δραστηριοτήτων και στη διασφάλιση προσβασιμότητας και χρήσης των Πάρκων χωρίς αποκλεισμούς, στην αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών και στην ενσωμάτωση ψηφιακών εφαρμογών στη λειτουργία και διαχείριση των Πάρκων καθώς και στη διάδραση με τους επισκέπτες τους, στην προώθηση της εναλλακτικής και βιώσιμης κινητικότητας, στη σύνδεση των Πάρκων με τις τοπικές κοινωνίες και στην αύξηση της ελκυστικότητάς τους σε κατοίκους και επισκέπτες σε υπερτοπικό επίπεδο μέσω ενίσχυσης της εξωστρέφειάς τους.
- ΑΠ3 – Διασύνδεση και Προβολή: στοχεύει στη φυσική ή/και άυλη διασύνδεση των Πάρκων, στην προώθηση και προβολή του διακριτού χαρακτήρα του κάθε Πάρκου καθώς και της ενιαίας μητροπολιτικής τους ταυτότητας.
- Περιοχές Παρέμβασης – Μητροπολιτικά Πάρκα
Μητροπολιτκά Πάρκα αρμοδιότητας Περιφέρειας Αττικής
Το Πεδίον του Άρεως είναι ένα από τα μεγαλύτερα δημόσια Πάρκα της Αθήνας και βασικός πνεύμονας πρασίνου του Κεντρικού τομέα της Πρωτεύουσας καθώς καλύπτει έκταση περίπου 221 στρέμματα (277 στρέμματα με τον Λόφο Φινόπουλου και την Πλατεία Πρωτομαγιάς). Από αυτά, τα 203 στρέμματα καταλαμβάνονται από χώρους αστικού πρασίνου, οι οποίοι περιλαμβάνουν φυτά ελληνικής και μεσογειακής προέλευσης και πάνω από 70 είδη δέντρων, οριοθετημένα από κεντρικούς και δευτερεύοντες περιπατητικούς άξονες.
Το Πεδίον του Άρεως είναι χώρος πρασίνου και περιπάτου στην καρδιά του αστικού ιστού που φιλοξενεί και υποδομές αναψυχής, κάτι το οποίο έχει ιδιαίτερη σημασία για τους κατοίκους της Αθήνας. Στην πορεία του χρόνου, το πάρκο εξελίχθηκε από έναν πόλο πρασίνου που συγκεντρώνει μνημεία και άλλα σημεία ενδιαφέροντος για την ψυχαγωγία, τις βόλτες και τις δραστηριότητες ήπιας άθλησης των κατοίκων των όμορων περιοχών σε ζωντανό κύτταρο της ευρύτερης αθηναϊκής κοινωνίας φιλοξενώντας θεατρικές παραστάσεις και λοιπές πολιτιστικές δραστηριότητες που προσέλκυαν επισκέπτες και από άλλες περιοχές της Αθήνας αυξάνοντας τη σημασία και τη ζώνη επιρροής του στην πόλη.
Η Πλατεία Πρωτομαγιάς βρίσκεται στο ανατολικό όριο του Πεδίου του Άρεως και αποτελεί φυσική συνέχεια του και συνδετικό χώρο με το Άλσος Πολυγώνου πίσω από τα Δικαστήρια Ευελπίδων, έτσι ώστε να δημιουργείται ένας ενιαίος χώρος περιπάτου από το Πεδίο του Άρεως μέχρι τα Δικαστήρια και το αστικό πράσινο που τα περιβάλλει.
Τέλος, ο Λόφος Εθνικής Αντίστασης - Φινόπουλου αποτελεί έναν χώρο πρασίνου στην ανατολική απόληξη του Πεδίου του Άρεως, σε μία εξαιρετικά πυκνοκατοικημένη περιοχή της Αθήνας. Έχει μικρή έκταση αλλά διαθέτει εξαιρετική θέα στην πόλη, αρκετές διαδρομές ιδανικές για δυναμική βόλτα λόγω των κλίσεων τους.
Το Αττικό Άλσος είναι ένας από τους σημαντικότερους μητροπολιτικούς χώρους πρασίνου και αθλητισμού της Αττικής. Καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα, της νότιας πλευράς, του ορεινού όγκου των Τουρκοβουνίων και βρίσκεται κατά κύριο λόγω εντός των διοικητικών ορίων των δήμων Αθηναίων και Γαλατσίου, ενώ μικρό τμήμα του εκτείνεται εντός του δήμου Φιλοθέης-Ψυχικού. Η συνολική του έκταση ανέρχεται σε 473 στρέμματα.
Το Αττικό Άλσος λειτουργεί σήμερα ως χώρος αθλητισμού και αναψυχής (γήπεδα τένις, μπάσκετ, βόλεϊ, ποδοσφαίρου) και δευτερευόντως ως χώρος πολιτισμού (υπαίθριο θέατρο) και δραστηριοτήτων αναψυχής.
Ωστόσο, η αυξανόμενη χρήση και οι περιβαλλοντικές προκλήσεις δημιουργούν την ανάγκη για βελτίωση των υποδομών, ενίσχυση της προσβασιμότητας και της ασφάλειας, καθώς και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Το Μητροπολιτικό πάρκο «Αντώνης Τρίτσης» αποτελεί έναν υπερτοπικό πόλο πρασίνου λιμναίου και αγροτοδασικού μεσογειακού οικοσυστήματος μέσα στον αστικό ιστό αλλά και πάρκο αναψυχής, αθλητισμού, πολιτισμού και (περιβαλλοντικής) εκπαίδευσης. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του λεκανοπεδίου, ανήκει εξ ολοκλήρου στα διοικητικά όρια του Δήμου Ιλίου και συνορεύει με το Δήμο Αγίων Αναργύρων-Καματερού. Το πάρκο έχει έκταση 1.200 στρ. (έξι φορές μεγαλύτερο από τον Εθνικό Κήπο), και ξεχωρίζει για το έντονο υγροτοπικό του στοιχείο, καθώς διαθέτει έξι τεχνητές λίμνες και ένα τεχνητό κανάλι που εξασφαλίζει την αδιάκοπη ροή και ανακύκλωση του νερού, δημιουργώντας ένα μοναδικό οικοσύστημα με πλούσια χλωρίδα και πανίδα.
Αποτελεί δημοφιλή προορισμό για πληθώρα δραστηριοτήτων όπως πεζοπορία, τρέξιμο, ποδηλασία, παρατήρηση πτηνών, πικ νικ κ.α. Ο αριθμός των επισκεπτών είναι αρκετά μεγάλος και ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα υπολογίζεται ότι το πάρκο δέχεται 15.000 επισκέπτες. Παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχουν υλοποιηθεί σημαντικά έργα αναβάθμισης, η πάροδος του χρόνου έχει δημιουργήσει νέες λειτουργικές και οργανωτικές προκλήσεις, καθιστώντας απαραίτητο τον συνολικό επανασχεδιασμό του.
- Πλαίσιο Διαβούλευσης
Αναπόσπαστο στοιχείο για τη συγκρότηση μίας στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ) είναι η δημόσια διαβούλευση καθώς και η τοποθέτηση της κοινωνίας των πολιτών.
Στη διαβούλευση προσκαλούνται όλοι οι πολίτες, οι φορείς, οι επαγγελματίες, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, οι επιστημονικές οργανώσεις και η κοινωνία των πολιτών να υποβάλουν τις παρατηρήσεις – προτάσεις τους, οι οποίες, εν συνεχεία, θα αξιοποιηθούν στη σύνταξη της μελέτης για την εξειδίκευση της προτεινόμενης αναπτυξιακής στρατηγικής της Περιφέρειας και του σχεδίου δράσης.
Στη διαμόρφωση των προτάσεων της προτεινόμενης στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ) για τους Μητροπολιτικούς Χώρους Πρασίνου αρμοδιότητας Περιφέρειας Αττικής, συμμετέχουν φορείς οι οποίοι έχουν άμεση συνάφεια με την περιοχή παρέμβασης (Περιφέρεια Αττικής και οι αρμόδιες υπηρεσίες, όμοροι Δήμοι), ως προς τον προσδιορισμό προκλήσεων και αναγκών των περιοχών παρέμβασης, καθώς και όσοι φορείς και οργανισμοί διαθέτουν χρήσιμα στοιχεία που θα συνδράμουν στην ευρύτερα ολοκληρωμένη προσέγγιση του συνόλου του έργου.
- Λήψη Ενημερωτικών Αρχείων
Διατίθενται για λήψη τα παρακάτω αρχεία ενημέρωσης για την στρατηγική ΟΧΕ για τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη (ΒΑΑ) για τους Μητροπολιτικούς Χώρους Πρασίνου αρμοδιότητας Περιφέρειας Αττικής.